خلاصه تفسیر سوره سبأ:ایات 13الی19

آیه 13: یَعْمَلُونَ لَهُ مَا یَشَاءُ مِنْ مَحَارِیبَ وَتَمَاثِیلَ وَجِفَانٍ کَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَاسِیَاتٍ ۚ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُکْرًا ۚ وَقَلِیلٌ مِنْ عِبَادِیَ الشَّکُورُ

بعداز آنکه قوم بنی اسرائیل گنا ه کردند ودچار عذاب طاعون شدند وبسیاری از گناهکاران نابود شدند مردم پیش حضرت داوود رفتند واز او خواستند تااز خدا بخواهد بلا را از آنها بردارد

حضرت داوود به جایی که در آنجا قبلاً حضرت موسی خیمه زده بود رفت وصورتش را زمین گذاشت ودعا کرد ودعایش مستجاب شد  ‌، خدافرمود حالا که عذاب را برداشتم همین جا یک مسجدی بنا کن ( بیت المقدس)

حضرت داوود  بامردم شروع میکنند به ساختن مسجد .حضرت داوود سنگها را خودشان روی دوششان حمل میکردند ومی دادندبه مردم تا دیوارهای مسجد به اندازه قد انسان  بالا آمد ودر این هنگام وحی شد که ای داوود دست بردار وهمینجا ساخت مسجد را نگه دار .بقیه مسجد رابایدحضرت سلیمان بسازد  . ساخت مسجد متوقف شده وهمانجا حضرت داوود بامردم به عبادت می پرداختند تا حضرت داوود در سن ۱۴۰ سالگی از دنیا رفت وحضرت سلیمان در سن ۱۳ سالگی به پیامبری رسید  و دستورداده شد بقیه مسجد را بسازد  او به کمک اجنه ساخت مسجد راشروع کرد  حضرت سلیمان سلیم القلب بود  .خدا در قران میفرماید (من عطی الله بقلب سلیم) یعنی در قیامت کسانی نجات پیدا میکنند که باقلب سلیم بیایند. اجنه مسخر حضرت سلیمان بودند وحضرت سلیمان به آنها دستور داد تا از معادن ،سنگ رخام ( سنگ مرمر سبز وسفید وزرد) بیاورند ،در اطراف بیت المقدس ۱۲ محله به تعداد اسباط (سبطهای حضرت داوود ،  به تعداد فرزندان حضرت یعقوب ،به تعداد قوم بنی اسرائیل) ساخته میشود

حضرت سلیمان به اجنه دستور میدهند که طلا وجواهرات وزمرد ویاقوت وبرلیان ونقره وزبرجد ومشک وعنبر وکافور دنیا را بیاورند ودر ساختن مسجد بیت المقدس استفاده کنند

حضرت سلیمان در ساختن مسجد بیت المقدس برای تراش دادن به جواهرات  از اجنه سوال می کند وآنها می گویند جنی بنام سخره (از اجنه شیاطین بود که در بند بود )میداند که با چه چیزی میتواند سنگهارا برش بدهد .به دستور حضرت سلیمان سخره آزاد میشود واوراپیش حضرت سلیمان می آورند . حضرت از او می پرسد چرا مردم را مسخره میکنی ومی خندی که اسمت را سخره گذاشته اند  ؟ جواب میدهد :من نمی خواهم مردم را مسخره کنم ولی گاهی اوقات وقتی مردم را می بینم خنده ام میگیرد :مثلا پیرمردی که نمی داند دو ساعت دیگر زنده است یانه ،وقتی کفشهایش را برای تعمیر میدهد می سپارد که طوری درست شود که ۴_۵ سال برایش کار کنند ،خنده ام میگیرد

وقتی می بینم مردی از غیب به مردم خبر میدهد در حالی که خودش از گنجی که زیر پایش است خبر ندارد ،خنده ام می گیرد

وقتی به مردمی می رسم که به تضرع از خدا طلب رحمت می کردند  ،وخدا به آنها نداد. ویک عده دیگر جای آنها آمدند واز خدا هیچ نخواستند وخدا همه چیز به آنها داد . پس از قضا وقدر خدا تعجب کردم وخنده ام گرفت.

شرح آیه: محاریب از ریشه حرب است. به معنی محل جنگیدن ودر واقع مکان عبادت ویا دیدبانی (محراب)

تماثیل جع تمثال، (صورت درختان وغیر ذی روح ،که در زمان حضرت سلیمان کشیده بودند )

در روایات آمده که اجنه تمثال دوتا کرکرس وشیر را بالای تخت حضرت سلیمان کشیده بودند وقتی حضرت می خواستند روی تخت بنشینند به اذن پروردگار شیر زنده می شد ودستش را جلو می آورد وحضرت سلیمان پایش را روی دست شیر می گذاشتند ومی رفتند بالای تخت( تخت سلیمان خیلی باعظمت وبزرگ بود )  وکرکسها زنده می شدند وبالهایشان را باز می کردند وبر سر او سایه می انداختند .

جفان کالجواب:کاسه های چوبی وسنگی که مانند حوض های بسیار بزرگ بودند .

قدور راسیات: دیگهای بزرگی که بر روی پایه های بلند بودند ودر آنها غذا پخته می شد .

آن اجنه هرچه حضرت سلیمان میخواستند از جمله :محاریب ،تماثیل ،و...را برایش می ساختند

(اعملوا ءال داوود شکرا ): خداوند می فرماید وقتی این همه نعمت را به حضرت سلیمان ومردم دادیم، دستوردادیم :ای فرزندان داوود شکر خدا را بجا آورید .

(وقلیل من عبادی الشکور):از بین بندگان من عده کمی شکور هستند .

شکور: کسی است که به زبان ودل وبه اعمال ،شکر خدا را بجا آورد ونعمتهای خدارا در مسیری که خدا دستور داده مصرف کند.

به خاطر اینکه اکثر مردم دنبال هواهای نفسانی هستند خداوند میفرماید :قلیل من عبادی الشکور.

شرح ایه ۱۴ سوره سبإ : فلما قضینا علیه الموت  مادلهم علی موته الا دابةالارض تاکل منسأته ،( قضا:حکم خداوند)

پس وقتی که حکم کردیم که حضرت سلیمان از دنیا برود هیچ کس از مرگ او باخبر نشد جز (دابة الارض) موریانه ای که در زمین بود .

(تأکل منسأته) ان موریانه شروع کرد به خوردن عصای حضرت سلیمان .

(فلما خر)  :وقتی حضر تسلیمان افتاد ،(تبینت الجن)  :جنها خبر دار شدند که حضرت سلیمان از دنیا رفته اند .

(ان لو کانوا یعلمون الغیب )اگر جنها از غیب خبرداشتند ،( ما لبثوا فی العذاب المهین)  این عذاب خوار کننده  (کارهای شاق وسختی که حضرت دستور داده بود ) را تحمل نمی کردند

پس نتیجه می گیریم که اجنه علم غیب ندارند

شرح آیه ۱۵ : لقد کان لسبإفی مسکنهم ءایة جنتان عن یمین وشمال کلوا من رزق ربکم واشکروا له بلدة طیبة ورب غفور (۱۵)

قوم سبإ از اولاد قحطان  بودند که مرد بزرگی بود

خداوند میفرماید : در خانه های این قوم آیت ونشانه ای بود ،باغهایی ازطرف راست وچپ خانه هایشان را احاطه کرده بود ،( از این جهت که این باغهاهیچ گونه آفت وحشره موذی وموش و... نداشت   وروایت است آنقدر این باغها پر نعمت بودند که اگر کسی سبدی روی سرش می گذاشت واز باغی به باغ دیگر می رفت ،سبد پر از میوه می شد  لذا خداوند بعنوان آیت ونشانه یاد می کند.

آنقدر این مردم در رفاه وخوشی بودند که بنا بر ایه ( ان الانسان لیطغی ان رءاه استغنی )( وقتی انسان غنی شود طغیان می کند)طغیان می کنند . اولاد سبإ هم ۱۲ تا قریه داشتند که هر قریه را یک پیغمبر هدایت میکرد  ،آن پیامبران به مردم گفتند : (کلوا من رزق ربکم واشکروا له  )

از آن رزقی که پروردگارتان به شما داده بخورید واستفاده کنید ولی به خاطر این نعمتی که خدا به شما داده ، شکر کنید .

آن نعمت ،بلدة طیبة،( شهری پاکیزه باهوای معتدل واز هر طرف باغها ان را احاطه کرده بودند)بود

(ورب غفور ). وپروردگار غفور ( پوشاننده گناهان) ا ست

ولی مردم به جای اینکه شکر کنند روی برگرداندند

آیه ۶ ۱ : (فأعرضوا فأرسلنا علیهم سیل العرم ) پس روی برگرداندند وما فرستادیم برای آنها سیل ویرانگر را ،و( وبدلنا هم بجنتیهم جنتین ذواتی أکل خمط  وأثل)   تبدیل کردیم آن باغهایشان رابه دوباغی که میوه های بد طعم وبد مزه وتلخ داشت( وشی من سدر قلیل) واندکی درخت سدر داشت.

شرح آیه ۱۷ سوره سبإ : (ذالک جزیناهم بما کفروا هل نجازی الا الکفور )

این عذاب جزای انها بود که کفران نعمت کردند ،آیا ما به جز نا سپاسان وکفران گران رابه این شیوه مجازات میکنیم ؟

یعنی وقتی این مجازاتها آمد معلوم میشود آدمها همانجوری کفران کردند  وبه حرف ولی خدا گوش ندادند واین بلاسرشان آمد .

شرح آیه ۱۸ سوره سبإ :(وجعلنا بینهم وبین القری التی بارکنا فیها قری ظاهرةوقدر نا فیها السیر سیرو فیها لیالی وأیاما ءامنین )

خداوند برای قوم سبإ طوری باغهایشان را خلق کرده  بود  که از یمن تا شام باغ بود  وفاصله این دوشهر ،  ۴۷۰۰ تا آبادیهای با صفایی بود  جوری که وقتی اینها به مسافرت می رفتند ، اصلا به سختی نمی افتادند. ولی اینها ناشکری می کنند وبه پیغمبرشان گفتند که ما مسافرتهای طولانی میخواهیم (عین قوم بنی اسرائیل که گفتند ما مرغ بریان نمیخواهیم وعدس وسیر و...میخواهیم)

توجه داشته باشیم که ما هم با این کارهایمان دنباله رو این اقوام هستیم .

خداوند میفرماید:مابرکت داده بودیم بین این قریه ها وشهرها،(آباد بودند)و(قدرنا فیها السیر ) وسیر وحرکت را برایشان آسان کرده بودیم .

(سیرو فیها لیالی وأیاما  ءامنین) خداوند فرمود :سیر کنید در اینها در روزها وشب ها در امنیت وسلامتی.

ولی ثروتمندان حسادت کردند وگفتند ما ثروتمندیم ولی اینها فقیرند وهردو داریم مسافرت می کنیم ،خدایا یک کاری بکن که فقط ما ثروتمندان بتوانیم مسافرت برویم وفقرا نتوانند با ما بیایند. وقتی این اتفاق افتاد.

آیه 19 : فقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَیْنَ أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِیثَ وَمَزَّقْنَاهُمْ کُلَّ مُمَزَّقٍ ۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَآیَاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ

(فقالوا ربنا بعد بین اسفارنا وظلموا أنفسهم  فجعلناهم احادیث......) گفتند پروردگارا  دور کن بین سفرهای ما را  وظلم کردند به خودشان ،وما هم آنهارا حدیث وداستان کردیم  .(مردم داستان اینها را به همدیگر تعریف میکنند)

( مزقناهم کل ممزق)پراکنده کردیم آنها را ،ازهم پراکنده وجداشدند .

( در بین این مردم کاهنی بود که ازعلوم غریبه می دانست ،وقبل از اینکه سد خراب شود متوجه می شود و به آنهاخبر می دهدکه سریعا از شهر خارج شوند. ویک عده از انها می روند حجاز ،ویک عده مدینه ،ویک عده شام ،ویک عده به عراق.  اینطوری پراکنده می شوند.

 (ان فی ذالک لأیات لکل صبار شکور )

قطعا در این آیات عبرت است برای کسانی که خیلی صبر کننده وشکور هستند.

مال واموال را خداوند از اینها می گیرد وخودشان در این کشورها پراکنده می شوند .

اینها همه برای ما درس هستند ،وقتی که نا شکری کنیم خداوند نعمتهارا از ما می گیرد وظالم را بر ما حاکم میکند .الان این همه بلا نازل می شود ومومنان واقعی اندکند .