خیانت و غدر در مال
از جمله رذایل اخلاقی که تحت رذیله خیانت مال است ،خیانت وغدر در مال است .یعنی انسان خیانت بکند وضرر بزند به جان ومال وآبرو وحرمت کسی . مال مردم راپنهانی خوردن ،حبس مال مردم بدون عذر شرعی .
حبس مال یعنی اینکه به کسی قرض داشته باشی وبااینکه داری ومیتوانی قرض را ادا کنی ، قرضت را ندهی . یا مثلا جنسی را بخری وبا اینکه پولش را داری ،چک مدت دار بدهی ،وزمان دادن پول را به تعویق بیندازی.این یعنی حبس مال مردم بدون عذر شرعی.
کم فروشی کردن هم از رذایل اخلاقی است وحرام است
تدلیس :یعنی جنس فروشنده خراب ونامرغوب باشد ولی چهره خوبی به آن بدهد وبفروشد . مثل اینکه مرغ تاریخ گذشته وخراب باشد وفروشنده باعوض کردن تاریخ آنرا بفروشد
اینها همه از صفات مهلکه واخلاق خبیثه است. ضد این رذیله اخلاقی ،امانت داری ودرستکاری است
امام جعفر صادق علیه السلام میفرمایند :
خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد مگر به راستگویی وادای امانت به بر وفاجر .
یعنی امانت وعهدچه با طرف مسلمان باشد وچه با غیر مسلمان وبا کافر باشد بایستی به آن وفادار باشیم وامانت را سالم برگردانیم وبه عهدمان عمل کنیم
آنقدر امانتداری مهم است که امام سجاد (علیه السلام)فرمودند: اگر قاتل پدرم امام حسین علیه السلام ،شمشیری راکه با آن سر پدرم را بریده است،اگر به امانت به من بدهد ،سالم تحویلش میدهم.
از علامات ایمان امانتداری ووفای به عهد است.
روایت است که اگر این چهار تادر کسی باشد ،ایمان او کامل است گرچه سرتا پای اودر گناه فرو رفته باشد : ۱_راستی وصدق(راست بگوید وراست عمل کند _دلش با رفتارش یکی باشد)
۲_ امانتداری (آبروی مردم وصحبتهایشان هم امانت است)
۳_ حیا ( میوه ی درخت ایمان ) یعنی کسی که حیا ندارد درخت ایمانش اصلا ثمر نداده است.
۴_ حسن خلق
راستگویی وامانتداری روزی را زیاد میکند .راستگویی اعتبار است واعتبار تاجر به راستگویی اوست .خانمی که به همسرش دروغ نمیگوید وپنهانکاری نمیکند خداوند چنان اعتباری پیش همسرش به او میدهد که اصلا قابل مقایسه با مبلغ پولی که از خرجی خونه وپنهانی کنار میگذارد نیست.
منبع: معراج السعادة - مرحوم ملا احمد نراقی